Układ przedsionkowy jest najwcześniej dojrzewającym systemem zmysłowym. Znajduje się w uchu wewnętrznym i już w trakcie życia płodowego osiąga dojrzałą formę. Od samego początku jest intensywnie ćwiczony, ponieważ w łonie matki płód nieustannie się rusza i zmienia pozycję. Układ przedsionkowy dzięki swoim receptorom informuje nas o ruchu liniowym (przód-tył, góra-dół), wibracji oraz ruchu obrotowym. Informuje nas w jakim położeniu znajduje się nasze ciało i co się z nim teraz dzieje, ponieważ jest bardzo wrażliwy nawet na najdrobniejsze zmiany pozycji i ruchu. System ten koordynuje odbieranie i przetwarzanie bodźców przez inne układy zmysłowe (dotyku, czucia głębokiego, wzroku, słuchu) ponieważ tworzy połączenia m.in. z móżdżkiem, mięśniami gałek ocznych, tworem siatkowatym, narządem słuchu, korą mózgową czy mięśniami m.in. z okolic karku, szyi i kończyn.
Układ przedsionkowy odpowiada za:
- bezpieczeństwo grawitacyjne (źle interpretowane bodźce powodują irracjonalny strach przed ruchem, przebywaniem w wyższych pozycjach bądź oderwaniem nóg od podłoża)
- ruch i równowagę
- napięcie mięśniowe i postawę
- obustronną koordynację
- ruchy gałek ocznych
- przetwarzanie słuchowo-językowe
- przetwarzanie wzrokowo-przestrzenne
- planowanie ruchu
Kiedy udać się do specjalisty?
Gdy Twoje dziecko:
- staje się nerwowe, w momencie gdy znajduje się nad ziemią
- boi się wysokości, jest nazbyt ostrożne
- reaguje nerwowo, nawet płaczem na zmiany ułożenia głowy, bądź przeciwnie uwielbia wirować, poszukuje szybkiego ruchu, jest w tym niepohamowane
- ma trudności w zabawie na placu zabaw, boi się bądź przeciwnie nie ma poczucia zagrożenia
- ma trudności w pokonywaniu schodów, bądź biega po nich nie zwracając uwagi na upadki
- wpada na obiekty, sprawia wrażenie jakby nie mogło obiektywnie ocenić odległości
- unika zabaw z nieprzewidywalnymi ruchami innych dzieci
- nie czuje się pewnie na otwartej przestrzeni
- masz wrażenie, że trudno mu utrzymać wzrok na poruszającym się przedmiocie
- przewraca się częściej niż rówieśnicy
- z trudnością przychodzą mu zadania z wykorzystaniem obu rąk (cięcie nożyczkami, jazda na rowerze, sznurowanie butów), bądź używa tylko jednej ręki
- myli strony ciała (prawa, lewa oraz góra, dół)
- widzisz u niego trudności z płynnością ruchów i rytmem
- wydaje się zdezorganizowane
Jeżeli któryś z symptomów pasuje do Twojego dziecka, a zakłóca Wam to codziennie funkcjonowanie, skonsultuj się z terapeutą integracji sensorycznej. Rozwiń skrzydła dziecka – przez działania wspierające rozwój.
Opracowane na podstawie: „Dziecko, a integracja sensoryczna” A. J. Ayres, „Integracja Sensoryczna” CIS Warszawa, „Terapia Integracji Sensorycznej. Strategie terapeutyczne i ćwiczenia stymulujące układy: słuchowy, wzrokowy, węchu i smaku oraz terapia światłem i kolorami” B. Szlachcic–Odowska
Opracowanie:
Ewelina Batruch – terapeuta integracji sensorycznej, fizjoterapeuta NDT-Bobath